Search This Blog

Tuesday, January 8, 2013

Die Kabouterman

Vir die agtergeblewenis in ons volk. Die waarvan ons vergeet het...


Ek sien eerste die vreemde pienk-pers blommetjies. Iets wat ek nooit vantevore gesien het nie. Dit vou soos twee helfdes van ‘n oester om ‘n wit, melkerige binnekant. Die blomme groei al op ‘n ry oor ‘n opening in ‘n reuse blaremuur.
Ek stap nuuskierig nader na iets wat lyk soos ‘n blarehuis. ‘n Reuse struktuur van rankplante, saamgevleg om ‘n struktuur soortgelyk aan ‘n igloo te vorm.
Dan eers sien ek hom, half verswelg deur die groenigheid, in ‘n ou vervlenterde leunstoel sit.

Sy lang wit baard en saamgekoekte hare wat by ‘n verbleikte blou pet uithang laat hom soos ‘n karakter uit ‘n Dalene Matthee boek lyk. ‘n Vervlenterde blou trui hang slap aan sy maer lyf en om sy nek hang ‘n silwer kruis. Sou hy dit in die aande tussen sy dun, knopperige vingers vasklem terwyl hy dink aan dié wat hom hier agtergelaat het?
Hy sit opgewonde regop toe hy my sien naderstaan.
“Mooi né?” se hy en wys na die blomme.  
“Kom, ek wys jou,” en hy wink my met ‘n seningrige vinger nader.

Ek bekyk die skewe draadheining wat sy woning van die ander sink –en houthuisies op die plaas Sonskynhoekie, oppad na Hammanskraal, skei. Die son skyn verblindend op die sinkdakke en hier en daar lê ‘n uitgeteerde brak in die skadu van ‘n boom na vlieë en hap.
Dit is hiér waar menigte siel hul karige besittings kom neerplak het om dít wat hulle nog van die lewe oorhet, te geniet. Hier op ‘n droë stukkie grond waar iemand hulle iewers langs die pad vergeet het.  
Hy maak die lendelam hekkie versigtig oop. Dit kraak soos dit ongemaklik oopswaai.
“Ek trust hierdie klomp niks,” sê hy en beduie met sy vinger na die huisies langs syne. “Dis dié dat ek ‘n heining om my property gebou het.”

Ek gee ‘n versigtige tree in die selfgemaakte tuinwoning in. ‘n Draad tuinstel, iets wat ek laas op my ouma se stoep gesien het, staan in die hoek van sy tuintjie. Die geel kussings verbleik deur jare se somers. ‘n Klein klipstandbeeldjie van ‘n kabouter staan net duskant die ingang in die blaremuur. Daar is nog een van ‘n feetjie wat met getuite lippe op ‘n klip sit.
Hy vat sag, amper liefdevol aan die blomme. Hy weet nie wat mens dié blomme noem nie.
Oor die beeldjies wei hy nie uit nie, oor waar hy vandaan kom nog minder…
Vuil wit gesigte loer vanuit houthuise en ‘n paar mense staan selfs nuuskierig nader.
“Kom, kyk my huis.”

Dis koel onder die blaredak en etlike ander beeldtjies van kabouters en padda’s op waterlelies dien as versiering. ‘n Lendelam katel met ‘n ou gestreepte matras, bruingevlek van al die jare se vuil wat nie meer wil uitwas nie, staan skeef op die ongelyke oppervlak van sy woning.
Oor ‘n outydse draadloos blêr Kurt Darren se bekende sokkie-treffer, Kaptein, span die seile.

Ek loop weer uit in die sonlig. Die stof en armoede buite die dun draadheining gryp my van vooraf aan. ‘n Entjie weg is ‘n vrou besig om ‘n paar stukkies klere oor ‘n skeefgespande draad te hang. 
“Ek bly al sewe jaar hier,” sê hy en trek sy skouers op. “Dis my huis. Dis die dinge en mense wat ek ken dié. Die ander het al lankal van my vergeet. Wat sal ek nou iewers anders gaan soek?”
Ek bedank hom vir sy gasvryheid en verkyk my vir oulaas aan die klein klip kabouter wat oor die ingang waak.
Ek draai net om toe hy my weer roep.
“O, en meisietjie,” sê hy en wys na my grys All Stars, “ek like jou skoene.”

Thursday, November 8, 2012

Homeless

I walk in to the small wooden shack where Ronel Fernadez (31) and her two daughters Melissa (12) and Jessica (9) live. It’s a tidy room, decorated with harts and wooden carvings, but the furniture is old and the bedroom, kitchen and living room is all cramped into one.
Ronel lives in her father’s backyard in Pretoria North, along with her sister and two brothers who each have their own Wendy houses on the property.
Now they have received an evacuation order from the city of Tshwane to brake down their houses or provide the city with legal building plans for the extra buildings on the property within three weeks.
“We are too poor to afford anything else, what are we to do? Put up camp in the felt?” Ronel asked.
Further along the road various squatter houses in back yards are visible. These people didn’t received notice to evacuate the premises.
“It isn’t fair. What is applicable to one should be applicable to the other,” Ronel said.
When I walk out of the dark, cramped wooden house Ronel looks at me pleadingly.
“My daughter will be celebrating her 13th birthday soon. Am I supposed to tell her that she won’t have somewhere to live on her birthday?”   

Homeless (Video)

Saturday, August 25, 2012

Tussen die Lakens

Jou arms vou verm om my in jou slaap
Ek kan die deining van jou bors
voel teen my rug
Ek draai om en soen jou op die wang
"Ek moet gaan," fluister ek
en gooi die duvet van my lyf af
Jou arm vou sterk om my middellyf,
trek my weer teen jou vas
"Bly nog 'n rukkie," fluister jy
en soen my in die nek
Jy trek die duvet oor ons koppe
en ons giggel soos kinders
in 'n selfgemaakte tent
Dan fluister die lakens,
ons passie verklap
"Ek moet gaan," fluister ek
"Nee...bly."

Sunday, August 19, 2012

Vrouwees sonder die onderlaag en lipstiffie


Om ‘n vrou te wees is nie maklik nie. Vat dit maar van my, en ek is nog nie eens ‘n kwart eeu lank ‘n vrou nie!
Behalwe vir die hormone wat ons gemoed heeltemal deurmekaar krap en maak dat ons soms onredelik en half seniel (ja ek erken dit nou maar) optree, voel ons dis ons plig om eers na almal anders om te sien, voor ons vir onsself sorg, wat dikwels beteken dat ons onsself afskeep.

Stress maak jou siek
Kenners is dit eens die enorme druk wat die samelewing op vandag se vroue plaas, maak hulle meer vatbaar vir geestelike en fisieke siektes.
Jorgan Harris, kliniese sielkundige, meen vroue is onder geweldige druk omdat hulle deesdae tot dieselfde mate as hul mans die broodwinner is en steeds die tradisionele huishoudelike en moederlike take moet verrig. Terwyl manlief van die werk af kan kom, sy skoene uitskop en voor die televisie ontspan, moet die vrou die kos kook, kinders help om hul huiswerk te doen, en al die troeteldiere versorg!

Skuld en depressie
“Ma’s voel boonop skuldig as hulle nie self na hul kinders omsien gedurende die dag nie. Wanneer kinders dan probleme ervaar, voel ma’s meer verantwoordelik en geïmpliseerd as pa’s,” meen Elize Morkel, kliniese sielkundige en berader.
Dié spanning lei gewoonlik tot depressie. Verskeie studie bewys meer vrouens word gedurende hul leeftyd met depressie gediagnoseer as mans. Dié depressie kan boonop die hele huishouding omverwerp.
“As ma heeltyd depressief is, het sy nie belangstelling in haar gesin en kinders se vordering nie,” het Harris gesê. “Sy is stadig en die heeltyd geïriteerd en verskree haar kinders, as sy nog enigsins lus is om hulle te hanteer.”
Daarby lei spanning en hoë stresvlakke ook tot fisieke siektes. Volgens Morkel is dit ‘n nagevorste feit dat die immuunstelsel met depressie en hoë spanning verswak.
“Volgens navorsing is vroue met ’n hoë stresvlak meer geneig tot hoë bloeddruk en diabetes. Daar is ook ’n groter verband tussen stres en kardiovaskulêre siektes by vroue as by mans,” het Harris gesê.
En dan moet ons ook nog spring as manlief net ‘n kuggie gee, want verkoue is mos doodsake! (Dalk sou ons nie 'n probleem met oorbevolking gehad het as mans moes kinders kry nie...)
Vroue moet tyd maak vir ontspanning en oefening, is Morkel se raad. “Gereelde hersiening van jou program kan help dat jy beter prioritiseer en jouself nie oorlaai nie.”
“Ma is en bly die spilpunt waarom die hele geisn draai, haar gesondheid van kardinale belang,” sê Harris.
“CJ Langenhoven het gesê, die beste ding wat ‘n pa vir sy kinders kan doen, is om hul ma lief te hê.”
Hoe waar is dit nie? Mans, kyk mooi na julle vroue. Hê haar lief en laat haar spesiaal voel, al verstaan julle nie altyd hoekom ons skielike, onverstaanbare uitbarstings het, of vir dae lank stilstuipe kry nie. Want wie anders gaan sorg dat die kosblikke gepak is, sus se visse nie vrek van die honger nie en seker maak boet onthou om sy wiskunde boek vir skool in te pak?
Ons ís immers die sement wat keer dat die huis se dak inmekaar val…

Plek van Veiligheid

Binne jou witgekalkte mure vind ek rus
By oker banke waar ek biddend kniel - vrede
Ek verwonder my aan jou geel geruite vensters
wat hul kleure so genadig
oor gebroke siele gooi
Die glans van goue orrelpype
met die stemme van 'n englekoor
Jou preekstoel
wakend
Soos 'n herder oor  sy kudde

En woorde van Vrede, Hoop en Liefde
vul die spasies
tussen die verlore, en die gered